Jubileuszowa wystawa "Łowiectwo na Lubelszczyźnie"

7 września – 17 listopada 2013

Łowiectwo na Lubelszczyźnie. 90 lat Polskiego Związku Łowieckiego

wystawa ze zbiorów członków Polskiego Związku Łowieckiego, Lubelskiego Klubu Kolekcjonerów

miejsce: Teatralnia zespołu pałacowo-parkowego w Kozłówce

kurator: Krzysztof Kornacki

oprawa plastyczna Anna Fic-Lazor

„Będziem mieli dzień wesoły
Młody panicz skończył szkoły,
Chce na łowy iść
Ale jeszcze fryc
Pewnie nie zna nic.
Może nawet nie wie tyle
Czyli rogacz ma badyle
Czyli lis ma liść…”

Powyższy cytat pochodzi z utworu żyjącego w XIX wieku poety, publicysty i dziennikarza, Bruna Kicińskiego. Może być doskonałym wprowadzeniem w klimat ekspozycji „Łowiectwo na Lubelszczyźnie. 90 lat Polskiego Związku Łowieckiego”, czynnej w Teatralni Muzeum Zamoyskich w Kozłówce. Zgromadzone tu eksponaty prezentują tematykę łowiecką wieloaspektowo. Imponująco przedstawia się kolekcja trofeów: oręża dzików, łopaty danieli, wieńce jeleni czy parostki saren. Zaskoczenie może wywołać trofeum w formie perukarza. Zamiast poroża, na głowie kozła możemy oglądać imponujących rozmiarów „perukę”. Jest ona wynikiem zaburzonej gospodarki hormonalnej. Scypuł, który jest „producentem” poroża nie obumiera, a proces tworzenia poroża trwa nieprzerwanie, powodując jego nienaturalny rozrost.
Ciekawostką mogą być również preparowane zwierzęta (m.in. bataliony, susły, jenoty, borsuk) oraz skóry wilka i rysia, pochodzące przede wszystkim z muzeum Polskiego Związku Łowieckiego.

Ekspozycję dopełniają  wydawnictwa, związane z prawem łowieckim, a także specyficznym językiem myśliwych, a nawet… myśliwską kuchnią. Są tu eksponowane medale, odznaczenia i odznaki myśliwskie: resortowe ( „ZŁOM”, Medal św. Huberta), ale także pamiątkowe (jubileusze kół, wystawy łowieckie). Nie lada gratką mogą być prezentowane akcesoria myśliwskie: kordelasy, noże, a nawet myśliwski zestaw „na rozgrzewkę”.

Swoimi kolekcjonerskimi trofeami chwalą się również lubelscy kolekcjonerzy. Do Kozłówki przywieźli m.in. kartki pocztowe i monety, których motywem przewodnim jest polowanie.
Odrębną gablotę na wystawie mają polowania z psami – chartami polskimi. Osobną – instrumenty muzyczne i nuty, wykorzystywane podczas tradycyjnych łowów.
 Tradycje myśliwskie inspirują artystów. Na wystawie w Kozłówce prezentujemy obrazy Jerzego Garbacza, Witolda Koprona oraz Andrzeja Świdy, a także myśliwską poezję autorstwa Stanisława Ostańskiego.

Geneza zrzeszania się myśliwych sięga końca XIX wieku i istniejących na ziemiach polskich towarzystw łowieckich. W roku 1923 w Warszawie powołano Centralny Związek Polskich Stowarzyszeń Łowieckich, przekształcony następnie (1929 r.) w Polski Związek Stowarzyszeń Łowieckich i ostatecznie w  Polski Związek Łowiecki (1936 r.). Przed II wojną światową, najważniejszym dekretem łowieckim było rozporządzenie Prezydenta RP „O prawie łowieckim” (1927r.). Od lat 50. XX wieku zasady te określały: dokument „ O prawie łowieckim” (1952 r.); ustawa „O hodowli, ochronie zwierząt łownych i prawie łowieckim” (1959 r.). W oparciu o ten dokument powstał tzw.„polski model łowiectwa”, przyjmujący „zasadę nadrzędności ochrony i hodowli zwierząt łownych nad ich eksploatacją, opierający działalność łowiecką na społecznym zaangażowaniu członków PZŁ zrzeszonych w kołach łowieckich prowadzących gospodarkę łowiecką w dzierżawionych obwodach”.

Współcześnie działalność Polskiego Związku Łowieckiego reguluje ustawa „Prawo łowieckie” (1995 r.) oraz uchwały i zarządzenia wydawane przez władze i organy związkowe. Związek zajmuje się prowadzeniem gospodarki łowieckiej, monitoringu łowieckiego, badaniami z zakresu łowiectwa, a także propagowaniem kultury, w tym tradycji i etyki łowieckiej, strzelectwem myśliwskim, kynologią, sokolnictwem i trofeistyką.

W okręgu lubelskim najstarsze koła łowieckie to „dziewiątka” z tradycjami Lubelskiego Towarzystwa Myśliwskiego w Lublinie (1925 r.) oraz „trójka” ze spuścizną Towarzystwa Prawidłowego Myślistwa w Lublinie (1927).
Lubelski Okręg Polskiego Związku Łowieckiego obejmuje obszar powiatów: kraśnickiego, lubelskiego, lubartowskiego, łęczyńskiego, opolskiego, ryckiego i puławskiego. Zrzesza około 3.000 członków. Teren Wyżyny Lubelskiej, z uwagi na żyzne gleby lessowe, jest najsłabiej zalesionym obszarem w Polsce (16%). Do największych kompleksów leśnych należą lasy: Kozłowieckie, Puławskie i Wrzelowieckie. Lubelski okręg Polskiego Związku Łowieckiego może poszczycić się sukcesem w odbudowie populacji jelenia szlachetnego (1958 – 63).
Imponująca jest również historia organizowanych w Polsce wystaw łowieckich. Pierwsza odbyła się w roku 1887 w Krakowie, podczas Krajowej Wystawy Rolniczej i Przemysłowej. Łowiectwo, wraz z rybactwem i leśnictwem, stanowiło jeden z działów. Ekspozycja obejmowała wówczas około 300 trofeów oraz akcesoriów związanych z polowaniem i gospodarką łowiecką.  Po II wojnie światowej pierwsza taka wystawa odbyła się w roku 1947 w Olsztynie.

W Muzeum Zamoyskich w Kozłówce, wystawy o tematyce łowieckiej odbyły się w roku 1983, 1993 („Łowiectwo to także ekologia”), 2003 („Hej Gerwazy! Daj gwintówkę!”) oraz 2012 („Książę idzie na polowanie”).

 Obecna ekspozycja ma charakter edukacyjny. odbywają się na niej na przykład lekcje muzealne. A jak wyglądają zajęcia? Zobacz tutaj tutaj